Collega’s,
Enkele jaren geleden hebben wij in onze gemeente een RUP goedgekeurd. Een ruimtelijk uitvoeringsplan. Het RUP Haacht Centrum.
Dat RUP beschrijft op welke manier wij de ontwikkeling van onze gemeente zien in de komende decennia wat betreft de ruimtelijke ordening en commerciële activiteiten, en dit voor het gebied binnen de ring van Haacht Centrum.
Dat RUP werd ontwikkeld tijdens de vorige legislatuur, en was gebaseerd op het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van de legislatuur daarvoor. Het is dus een onderdeel van een traject dat een hele tijd in beslag heeft genomen, waar niet over 1 nacht ijs is gegaan, waar degelijke procedures aan te pas zijn gekomen. En het werd dan ook, als ik mij niet vergis, unaniem goedgekeurd door alle partijen van de gemeenteraad.
Het RUP is gebaseerd op een aantal principes die belangrijk zijn voor de toekomst. De ruimtelijke ordening in Vlaanderen van de voorbije 100 jaar was een ramp. Het resultaat van keer op keer verkeerde beslissingen door hogere overheden. Lintbebouwing. Ruimtelijke verrommeling. Zoiets krijg je niet zomaar rechtgetrokken en opgelost. Het zal vele tientallen jaren duren om hier stap voor stap een kentering in te krijgen.
Maar er werden een aantal principes gedefinieerd, onder andere door de vorige Vlaamse bouwmeester, die inspiratie kunnen bieden over een nieuwe weg die we kunnen inslaan. En het RUP Haacht Centrum komt tegemoet aan een aantal van die principes.
Zo zijn er de principes van inbreiding en verdichting. In het verleden hebben we steeds meer ruimte ingenomen door alsmaar verder uit te breiden tot voorbij de rand van woonkernen. Daardoor wordt alles breed uitgesmeerd zodanig dat infrastructuur, nutsvoorzieningen en dienstverlening zoals openbaar vervoer niet meer efficiënt te organiseren zijn. Er wordt meer verharding toegepast dan nodig is.
Intussen is de nood aan naar wooneenheden ook veranderd; er zijn er meer nodig, maar kleiner. Voor éénoudergezinnen, alleenstaanden, senioren die zolang mogelijk zelfstandig willen wonen, al dan niet samen met een ander gezin in een kangoeroewoning.
En dus is het idee om de ontwikkeling van nieuwe woningen, werkplekken en voorzieningen zoveel mogelijk te organiseren op centrale locaties, binnen de woon- en winkelkernen die daarvoor worden gedefinieerd. Zoals dus Haacht Centrum.
Om dat te doen zal je de bebouwing in dat gebied dus moeten verdichten, en moet je meer in de hoogte werken. Als er in de woonkernen hoger wordt gebouwd, is het buitengebied beter beschermd.
Maar als je dat doet, moet je ook meer aandacht hebben voor de kwaliteit van het wonen. Het mag niet zo zijn dat het hele gebied beton wordt, want daar worden mensen zot van. Mensen hebben nood aan rustpunten. Er is nood aan voldoende groen en blauw: planten en water. Wij waren er allemaal van overtuigd dat we daar voldoende aandacht hadden aan hadden geschonken in dit RUP. Maar ik denk dat we ons daarin vergist hebben. Ik kom daar nog op terug.
Het RUP is intussen enkele jaren in uitvoering. De realisatie van projecten gaat tegen een tempo dat een stuk hoger ligt dan wat ik althans verwacht had. Dit was een plan voor de komende decennia, maar het gaat duidelijk een stuk sneller. Ik ben ongetwijfeld niet de enige in deze zaal die te horen krijgt dat het aantal appartementsgebouwen en nieuwe verkavelingen als paddenstoelen uit de grond rijzen. We zijn dan ook sneller dan verwacht boven de 15.000 inwoners gestegen in onze gemeente.
Niet iedereen vindt dat even leuk. Maar het is een gevolg van onze beleidskeuze, en op zich heb ik daarmee geen problemen. Alleen hebben we de impact onderschat op het bestaande groen en de bestaande bomen. Niet de grote bossen en natuurgebieden, maar de bomen die zich sporadisch en in groepjes bevinden binnen het gebied van Haacht Centrum.
Door de versnelde ontwikkeling van vele gebieden, werden er op korte tijd heel veel bomen gekapt in Haacht Centrum en daarbuiten. Bomen die spontaan zijn beginnen groeien, die kleine bosjes hadden gevormd, maar die zich bevonden op terreinen waar nieuwe verkavelingen of appartementsgebouwen moesten komen. Bomen die zich gedurende 20 of 30 jaar hebben kunnen ontwikkelen, en er nu moeten aan geloven.
Dat zijn bomen die intussen een belangrijke functie hebben in het creëren van een visueel rustpunt en in het creëren van wat zuurstof (letterlijk) in de verdichte kern van onze gemeente. Deze bomen worden gecompenseerd door nieuw aangeplante jonge bomen op een andere plaats. Maar ik denk dat iedereen wel beseft dat er een groot verschil is tussen een boom van 30 jaar, en een jong boompje.
In 2018 hebben we in Schorisgat een nieuw bos aangeplant. Ik ben daar nog altijd heel fier op. Maar als je daar vandaag gaat kijken, dan zijn dat allemaal nog altijd dunne stokjes waarvan je moet hopen dat ze het zullen halen. Dat gaat nog tientallen jaren duren alvorens die bomen hetzelfde effect gaan hebben als diegenen die wij vandaag massaal kappen.
En die vervang-bomen worden ook niet aangeplant in Haacht Centrum, maar ergens anders, in het buitengebied. Ze zorgen dus ook niet voor een rustpunt of voor zuurstof voor de mensen in het centrum. Ook niet in de toekomst.
En daarmee kom ik terug op het punt dat ik daarstraks heb gezegd: we zijn nu enkele jaren ver met de uitvoering van dit RUP, en ik denk dat we ons vergist hebben in de aandacht die we hebben gegeven aan het groen en het blauw, waarvan we allemaal weten dat dat nodig is. We zijn daar teveel uitgegaan van nieuw groen (zoals een aanplanting bij een appartementsgebouw), en groen dat beperkt is tot enkele parkgebieden. Maar we hebben te weinig aandacht gehad voor de bestaande, vaak spontaan gegroeide bomen. Het is pas door het snelle verdwijnen van veel van die bomen, dat het effect begint op te vallen. Op zeer veel plaatsen tegelijk.
Het besef van het belang aan bomen in de buurt is de voorbije twee jaar een stuk groter geworden. Door de lockdowns, het telewerk, de beperkingen in contacten hebben heel veel mensen hun eigen directe buurt veel beter leren kennen. Noodgedwongen. Mensen gingen wandelen en fietsen, en hadden absoluut nood aan natuur in de buurt; en het gaat niet alleen over parken en over natuurgebieden in het buitengebied. Het gaat ook over rustpunten in de directe omgeving. Een boom met een bankje erbij: het effect daarvan kan echt niet overschat worden. Het is iets waar wij te weinig aandacht voor hebben gehad bij de opmaak en de goedkeuring van het RUP Haacht Centrum. En dat verwijten we niemand. Allemaal samen hebben we daar niet voldoende aandacht voor gehad. Omdat we het ook niet beseften.
Technisch is dat ook niet evident. Wanneer een stuk terrein een bouwgrond is, en er staan intussen bomen op, dan moeten die bomen verdwijnen wanneer men begint aan het bouwproject. Wat wij echter nooit hebben gedaan, is proberen om geval per geval die bomen in rekening te nemen bij een bouwproject. Waarom zouden we bij de inplanting van een nieuw gebouw geen rekening houden met die bestaande bomen? Er zijn verschillende parameters die men bekijkt om te beslissen over de inplanting van een gebouw. Maar het vrijwaren van bestaande bomen zit daar niet bij.
Als we op een geloofwaardige manier de principes van inbreiding en verdichting willen toepassen, dan denk ik dat we in de toekomst ook meer rekening moeten houden met die bomen, en bouwvergunningen afleveren die maximaal die bestaande bomen vrijwaren.
En dat brengt mij bij het onderwerp van vandaag: het project binnenkant Lombaarden. Onderdeel van het RUP.
Ook op dit terrein staat er een waardevol bosje met volwassen bomen. Ook hier hebben we met de inplanting van de gebouwen die er zullen komen geen rekening gehouden met deze bomen. Een illustratie van alles wat ik daarnet heb gezegd.
Maar er is ook goed nieuws: de bomen zijn nog niet gekapt. Het is nog niet te laat om in te grijpen. We kunnen hier nog iets aan doen, we kunnen hier nog rechtzetten wat we vergeten zijn bij de oorspronkelijke opmaak van het RUP. Wat we moeten doen is de inplanting van het gebouw wijzigen, zodat de bomen kunnen blijven bestaan. Het gebouw een beetje opschuiven dus. De plaats en de mogelijkheden zijn er. Wij zijn niet tegen het project op zich. We denken zelfs dat het logisch is om een grootwarenhuis bij de randparking te bouwen. Wij vragen dus niet dat het project geschrapt wordt. Wij vragen alleen dat het gebouw een beetje opschuift.
Natuurlijk: de inplanting is bepaald volgens het grafisch plan bij het RUP. En ik weet: het is niet eenvoudig om een RUP te wijzigen. Maar ook daar is er goed nieuws.
Er zijn namelijk andere redenen waarom het project niet kan worden uitgevoerd volgens de voorwaarden van het RUP. Het RUP bepaalt dat de parkeergelegenheid voor zowel het commerciële gedeelte (in dit geval de supermarkt) als de woongelegenheden ondergronds onder het gebouw moeten komen. Dat betekent een parkeergarage van 2 verdiepingen onder de grond. Maar nu blijkt dat dat niet mogelijk is omwille van de waterhuishouding. Men kan maximaal 1 verdieping ondergronds gaan om te parkeren. Dus een project volgens de regels van het RUP kan sowieso niet. En dus moeten de regels van het RUP sowieso herbekeken worden.
Vandaar onze vraag vandaag: de regels moeten sowieso worden herbekeken. Laat ons van de gelegenheid gebruik maken om ook de inplanting te herbekijken, en op die manier de fout die wij samen, onbewust hebben gemaakt, voor een stukje recht te zetten.
Ik heb goeie hoop dat het gemeentebestuur niet ongevoelig is voor onze vraag. Het gemeentebestuur heeft nl. op verschillende momenten zelf al de bezorgdheid geuit over deze problematiek. Zo heeft het gemeentebestuur op vraag van deze gemeenteraad het bomencharter ondertekend. Wij hebben ons geëngageerd om 3000 nieuwe bomen te planten. Het gemeentebestuur heeft daarop een oproep gelanceerd bij onze bewoners om alle bomen die men plant te melden, zodat de gemeente die kan meetellen in het objectief om tot 3000 nieuwe bomen te komen. Het bestuur erkent dus de waarde van bomen in de buurt. Natuurlijk, als we eerlijk zijn, zullen van alle nieuwe bomen eerst wel de gekapte bomen moeten worden afgetrokken, want anders zou het systeem niet correct zijn. Dan draaien we onszelf een rad voor de ogen. En daarmee vrees ik, met wat we de voorbije jaren hebben gezien, dat we momenteel nog op een negatief cijfer staan, en dat er nog veel moet gebeuren om aan +3000 te komen. Laat ons dan tenminste de bomen van Lombaarden daar al niet aan toevoegen, aan dat negatief cijfer.
Maar ook vandaag nog ben ik tot een hoopvolle boodschap gekomen wat het engagement van het gemeentebestuur betreft. Punt 12 van de gemeenteraad vandaag was de aankoop door de gemeente van een bosje in onze gemeente. Als bijlage bij dat punt zat er een conversatie tussen het gemeentebestuur en de eigenaar van het bosje. In die tekst staat er een fragment dat ik even wil voorlezen, zodat iedereen daar kennis van kan nemen:
“De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en wil in de mate van het mogelijke ook zelf bos/natuurgebieden, die niet direct in aanmerking komen om als natuurreservaat erkend te worden, maar wel een bepaalde biologische waarde hebben, aankopen met de daarvoor ter beschikking gestelde budgetten. Dit zijn meestal percelen of gebieden die relatief klein zijn en niet aansluitend zijn bij een bestaand natuurreservaat. Dit om dit groen op deze manier ook voor komende generaties te vrijwaren.”
Beste vrienden, ik zou het zelf niet beter kunnen gezegd hebben. Dit verwoordt exact het gevoel dat ik wil meegeven, en ik ben uitermate blij dat het gemeentebestuur precies vandaag dit ook zo heeft meegegeven tijdens de gemeenteraad.
Ik wil afsluiten met de boodschap dat mijn collega fractieleden en ikzelf hiermee niet alleen staan. Wij zijn hiervoor de straat op getrokken. Wij hebben hiervoor aan de Haachtenaar gevraagd wat die ervan vond. We hebben mensen gevraagd om hiervoor een petitie te ondertekenen. Wij hebben hiervoor 928 handtekeningen verzameld.
De burgemeester heeft in het verleden al een aantal petities mogen ontvangen. Maar ik meen te mogen zeggen dat het bijzonder lang geleden is dat er een petitie met 928 handtekeningen is verzameld. Dit betekent dat hiervoor een bijzonder groot draagvlak bestaat in onze gemeente. Onderschat echt het gevoel niet dat de bomen oproepen bij de mensen, bij onze inwoners.
Dat betekent natuurlijk ook dat wij al die mensen op de hoogte zullen houden van wat wij hebben gedaan met hun handtekening, en van het antwoord dat wij erop krijgen.
Wij vragen aan deze gemeenteraad om vanavond te beslissen om de voorwaarden van het RUP te wijzigen voor dit specifieke project, zodanig dat de inplanting van het gebouw van zone 10.2 wordt aangepast op een manier dat de bomen kunnen blijven staan.
Ik vraag dan ook de stemming over dit punt.